Nitelikli kasten öldürme ve teşebbüs, Türk Ceza Kanunu kapsamında önemli yere sahiptir. Kasten öldürme suçu failin, mağdurun hayatına son vermeyi amaçladığı eylem sonucunda meydana gelir. Ancak fail eylemi gerçekleştirmek için gerekli adımları atmış olmasına rağmen elinde olmayan nedenlerle suçu tamamlayamazsa, TCK’nın 35/1 maddesi gereği suça teşebbüs hükümleri devreye girer. Bu durum failin, suçu gerçekleştirmeye yönelik niyeti olmasına rağmen, belirli sebepler yüzünden hedefe ulaşamaması halinde geçerlidir. Bu yazımız içeriğinde Avukat Fatih BAYNAZ tarafından Nitelikli kasten öldürme ve teşebbüs hakkında bilgilendirilereceksiniz.
Ne Anlatıyor;
İçerikte Neler Var?
Teşebbüs Türk ceza hukukunda önemli kavramdır ve ceza yaptırımlarının belirlenmesinde etkili rol oynar. Teşebbüs halinde fail, gerçekleştirmeyi düşündüğü suçun sonuçlarına ulaşamaması durumunda, cezai sorumluluk taşır. Örneğin kişi, öldürme kastıyla birine saldırdığında fakat mağdur hayatta kaldığında, kasten öldürmeye teşebbüs suçu işlenmiş olur.
Nitelikli Kasten Öldürme
Yaşam hakkı insanın en temel ve vazgeçilmez haklarından biridir. Bu hak, bireylerin varoluşunu ve özgürlüğünü doğrudan etkileyen unsurdur. Bir kişinin, diğer kişinin hayatına bilerek son vermesi yaşam hakkını ihlal eden ciddi suçtur. Bu durum, kasten adam öldürme suçu olarak adlandırılır. Kasten öldürme, Türk Ceza Kanunu çerçevesinde, iki ana başlık altında incelenir. Olası kast ve doğrudan kast. İki kavram failin niyetini ve eylemin sonuçlarını anlamada kritik rol oynar.
Olası kast, failin, hedef kişinin ölme olasılığını bilmesi ve sonucu istemesi durumunda ortaya çıkar. Yani, fail, eyleminin muhtemel sonuçlarını önceden öngörmekte ve buna rağmen eylemde bulunur. Örneğin, bir kişi, bir başka bireyi öldürmek amacıyla o kişinin bulunduğu evi ateşe verirken, evdeki diğer insanların da zarar görebileceğini bilir ve buna razı olur. Bu durumda, fail, evde bulunan diğer bireylerin de ölümüne sebep olma ihtimalini kabul ederek, olası kastla birden fazla kişinin ölümüne yol açma suçunu işlemiş olur.
Nitelikli Kasten Öldürmeye Teşebbüs
Kasten öldürme suçuna teşebbüs, TCK’da önemli yere sahiptir. Suçun nitelikli halleri, TCK madde 82’de detaylı şekilde ele alınır. Nitelikli kasten öldürme, failin suçu daha ağırlaştırıcı nedenlerle işlemesi durumunu ifade eder. Bu hallere teşebbüs edildiğinde, failin karşılaşacağı ceza, 13 yıl ile 20 yıl arasında değişen hapis cezası olarak belirlenir. Ancak, cezanın belirlenmesinde hafifletici nedenlerin varlığı, cezanın indirilmesine yol açar. Dolayısıyla, kasten öldürmeye teşebbüs eden kişi, duruma bağlı olarak farklı cezalarla karşılaşır.
Kasten öldürme suçunun nitelikli halleri, suçun işleniş şekli ve failin niyetiyle doğrudan ilişkilidir. Nitelikli hallere örnek olarak, suçu işlemek amacıyla kurulan planlı bir saldırı, ağır fiziksel güç kullanımı veya mağdurun yardım talep etme imkânının ortadan kaldırılması gibi durumlar gösterilir. Fail, durumları değerlendirirken, kendi eylemlerinin sonuçlarının farkında olmalı ayrıca bunları dikkate almalıdır.
Nitelikli Kasten Öldürme ve Nitelikli Kasten Öldürmeye Teşebbüs Arasındaki Farklar
Nitelikli kasten öldürme ve nitelikli kasten öldürmeye teşebbüs, Türk Ceza Kanunu çerçevesinde birbirinden farklı suç tipleri olarak tanımlanır. Bu iki kavram arasındaki en temel fark faillerin eylemlerinin sonuçlarıdır. Nitelikli kasten öldürme, failin niyetinin yanı sıra eyleminin sonucunda mağdurun ölümüyle sonuçlanması durumunu ifade eder. Bu durumda, fail yaşam hakkını ihlal etmiş akabinde doğrudan ölüm sonucunu doğuran eylemde bulunur.
Öte yandan, nitelikli kasten öldürmeye teşebbüs ise failin öldürme kastıyla hareket etmesine rağmen, elindeki nedenlerden dolayı bu sonucu gerçekleştirememe durumudur. Yani failin niyeti öldürmek olsa da eylemi sonucunda mağdurun hayatta kalması durumunda nitelikli kasten öldürmeye teşebbüs söz konusu olur. Bir diğer önemli fark ise ceza hükümleridir. Nitelikli kasten öldürme suçu, TCK’nın 82. maddesi kapsamında düzenlenmiş olup ağırlaştırılmış hapis cezasıyla karşı karşıya kalınan suç tipidir.
Nitelikli Hallerin Detaylı Açıklanması
Nitelikli haller, TCK’da kasten öldürme suçunun ağırlaştırıcı nedenleri olarak tanımlanır. Suçların ceza yaptırımlarını belirlemede önemli rol oynar. Bu nitelikli halleri suçu işleyen kişinin niyetiyle eyleminin işleniş biçimi ile doğrudan ilişkilendirmek mümkündür. Örneğin tasarlayarak işlenmiş cinayet, failin eylemini önceden planlaması ve bu amaçla hazırlık yapması durumunu ifade eder.
Bir diğer nitelikli hal ise canavarca hisle işlenmiş olanlardır. Bu durum failin insanlık dışı şekilde, acıma veya merhamet hislerinden yoksun olarak hareket etmesi anlamına gelir. Örneğin, kişiyi acı çektirerek hunharca öldüren fail, canavarca hisle hareket etmiş sayılır.
Bu tür Suçlarda Uygulanan Ek Cezalar
Türk Ceza Kanunu’nda belirlenen 9 ila 15 yıl arasında hapis cezası ile sınırlandırılmıştır. Ancak, suçun nitelikli hallerinin söz konusu olması durumunda durum değişir. Yani failin eyleminin daha ağır biçimde gerçekleştirilmesi durumunda ceza 13 ila 20 yıl arasında değişkenlik gösterir. Nitelikli hal olarak kabul edilen durumlar, failin niyeti suçu işleme şekliyle eylemdeki acımasızlık gibi unsurlar göz önünde bulundurularak belirlenir.
Mahkeme, suçun cezasını belirlerken birçok faktörü dikkate alır. Bunlar arasında suçun nasıl işlendiği, hangi araçların kullanıldığı suçun işlendiği yer ile zaman suçun mağduru üzerindeki etkileriyle failin suç işleme amacı yer alır. Örneğin, suçun işleniş biçiminde aşırı bir vahşet veya planlama varsa bu durum cezanın artırılmasına neden olabilir. Ayrıca suçun işlendiği yerin toplumsal yapısıyla zaman dilimi de mahkeme tarafından değerlendirilir.
Yargıtay Kararları ve Örnek Olaylar
Nitelikli haller, suçu daha da ağırlaştıran koşullardır. Örneğin canavarca hisle veya tasarlayarak işlenen kasten öldürme failin kurduğu niyet ile planın ciddiyetini ortaya koyar. Bu bağlamda, Yargıtay’ın kararları suçların nasıl değerlendirildiğiyle hangi koşullar altında ceza uygulanacağı konusunda önemli örnekler sunar.
Yargıtay, nitelikli kasten öldürme ayrıca buna teşebbüs durumlarında, failin niyetiyle suçun işleniş biçimini dikkate alarak karar verir. Örneğin, bir kişi önceden plan yaparak, bir silah ile mağdurunu öldürme amacı güdüyorsa, bu durumda tasarlayarak öldürme suçu söz konusudur.